De arbeidsmarkt verandert in hoog tempo en traditionele diploma’s zijn niet meer het belangrijkste criterium. Nu draait het om competentiegerichte vaardigheden – de skills – die echt onderscheid maken.
Werkgevers realiseren zich steeds meer dat competenties zwaarder wegen dan de papieren die iemand op zak heeft.
Kandidaten die nooit een studie afronden, maar in de praktijk uitblinken, krijgen bij een moderne hr-professional steeds vaker een plek bovenop de stapel.
Deze benadering, ook wel ‘competentiegerichte werving en selectie’ genoemd, legt de focus op de vaardigheden die echt relevant zijn voor de rol.
Waarom competentiegerichte werving belangrijk is
Een sterke focus op vaardigheden sluit aan bij wat de krappe arbeidsmarkt van nu nodig heeft: talent optimaal benutten. Waar diploma’s soms de potentie beperken, geeft een competentiegerichte aanpak juist kans aan kandidaten die om diverse redenen geen diploma behaalden. Denk aan schoolverlaters, statushouders of zij-instromers die met hun skills en motivatie wel degelijk een grote waarde kunnen toevoegen.
Technologische ontwikkelingen zijn bovendien zo snel dat vakkennis binnen enkele jaren verouderd raakt. Iemand die zichzelf constant bijschoolt in AI-technologieën bijvoorbeeld, kan op dit moment meer up-to-date zijn dan een afgestudeerde die niet investeert in bijscholing.
Toch blijft het voor veel werkgevers lastig om de stap te zetten en diploma’s los te laten.
De vacatures op werkenbijdeoverheid.nl vormen hier een goed voorbeeld van: van ‘AI-governance consultant’ tot ‘schoonmaker’ wordt vaak expliciet om een diploma gevraagd. Maar als je puur kijkt naar de benodigde vaardigheden, kan een groot deel van deze functies uitstekend vervuld worden door gedreven kandidaten zonder formele opleiding.
De skillsgerichte arbeidsmarkt in de praktijk
Langzaam begint de skillsgerichte arbeidsmarkt door te dringen in vacatureteksten. Zo zoekt het Planbureau voor de Leefomgeving een ‘Adviseur infrastructuurvernieuwing’ die niet per se een masterdiploma hoeft te hebben. Werkervaring met relevante skills volstaat. Een zin als deze zou eigenlijk in elke vacature moeten staan.
Of het nu gaat om overheidsfuncties, de technische sector, of commerciële functies, een bredere kijk op competenties en kwalificaties helpt werkgevers om de juiste match te vinden.
Vooral onder jongeren zonder zogeheten ‘startkwalificatie’ blijft er echter een hardnekkig stigma hangen. Iemand die zonder minimaal havo- of mbo-diploma de arbeidsmarkt betreedt, lijkt daarmee ongeschikt.
Toch werkt 73% van de 20- tot 25-jarigen zonder startkwalificatie. Bovendien bewijzen veel van hen hun waarde in de praktijk als zzp’er of in vaste dienst, ook al is hun arbeidsparticipatie lager dan die van jongeren met diploma’s. Door meer focus te leggen op competenties, kunnen we voor deze groep veel onnodige drempels wegnemen.
Nieuwe initiatieven om skills te versterken
Er zijn gelukkig initiatieven die werkgevers helpen om skillsgericht te selecteren. Zo is er CompetentNL van TNO, een project dat een nationale databank met competenties opzet. Deze databank vervangt diploma-eisen door concrete vaardigheden, zodat werving wordt gericht op wat iemand al kan.
Ook onderwijsinstellingen worden gestimuleerd om zich meer op vaardigheden te richten, zodat jongeren die moeite hebben met één specifiek vak niet direct hun startkwalificatie verliezen.
Een tip voor je volgende vacaturetekst: schrap alle verwijzingen naar opleidingen en diploma’s. Vermijd termen zoals ‘hbo-denkniveau’ en richt je uitsluitend op de vaardigheden en competenties die voor de functie essentieel zijn. Zo geef je een breed scala aan talenten een eerlijke kans en trek je kandidaten aan die wellicht nog beter passen bij wat de organisatie écht nodig heeft.
Competentiegerichte interviewtechnieken voor een effectieve selectie
Eenmaal de juiste kandidaten gevonden, is de volgende stap een effectieve selectie. Met competentiegerichte interviewtechnieken ga je dieper in op de vaardigheden en praktische ervaring van kandidaten. Door verder te kijken dan het cv en vooral te letten op skills en motivatie, krijg je een helder beeld van wat iemand écht in huis heeft.
Tijdens selectiegesprekken zijn vragen over concrete situaties, acties en resultaten ideaal om kandidaten te beoordelen op hun toegevoegde waarde in de praktijk.
Meer weten over hoe je dit het beste aanpakt? Volg onze training ‘Interviewtechnieken en selectiegesprekken’
